اتفاقی نبودن شرطیهاتفاقی نبودن شرطیه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و یکی از شرایط انتاج قیاس استثنائی است. ۱ - توضیح اصطلاحقیاس استثنائی اتصالی و انفصالی در صورتی منتج است که دارای شرایط سه‌گانه ذیل باشد: ۱. کلیت یکی از دو مقدمه؛ ۲. ایجاب شرطیه؛ ۳. اتفاقی نبودن شرطیه. شرط سوم در حقیقت به دو شرط، به نحو بدلیت، منحل می‌شود: لزومی بودن شرطیه (در قیاس استثنائی اتصالی)، و عنادیه بودن منفصله (در قیاس استثنائی انفصالی). دلیل شرط سوم این است که اگر بین مقدم و تالی ملازمه نباشد از وجود یا عدم یکی، وجود یا عدم دیگری ثابت نمی‌شود. بنابراین در قیاس استثنائی، قضیه شرطیه قیاس، نباید اتفاقیه باشد، بلکه اگر متصله است، باید لزومیه باشد و اگر منفصله است، باید عنادیه باشد. [۲]
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۶۳.
[۳]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۲۴.
۲ - پانویس
۳ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اتفاقی نبودن شرطیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۶. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|